“Η ΠΑΛΛΑΣ” …τρεις ημέρες στον κόσμο του χτες!

ΠΑΛΛΑΣ

   pallas17fΤο Πολιτιστικό κέντρο Ν. Πεντέλης «Η ΠΑΛΛΑΣ» γιόρτασε εφέτος την Αποκριά στη Σκύρο, την Ομηρική γη του Λυκομήδη κι έζησαν όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν σε επιστολή τους, «τρεις ημέρες στον κόσμο του χτες»!

   Απόδειξη των καλών εντυπώσεων και των πλούσιων παραστάσεων των μελών του συλλόγου από το τριήμερο, είναι η άμεση δημιουργία ενός όμορφου 32σέλιδου πληροφοριακού έντυπου για την Αποκριά και την Καθαρά Δευτέρα στη Σκύρο.
Σκοπός, γι αυτή την αξιόλογη έντυπη εργασία, αναφέρεται στο εισαγωγικό σημείωμα της Προέδρου κας Κάραλη Μαρίας, είναι να δοθούν στον αναγνώστη τα πρώτα ερεθίσματα και να ξυπνήσουν το ενδιαφέρον του, προκειμένου να γνωρίσει βαθύτερα τις ιδιαιτερότητες αυτού του νησιού, ως προς τον πολιτισμό και τις παραδόσεις.
Στο εξώφυλλο του εντύπου περιλαμβάνετε σκίτσο της Κατερίνας Κάραλη, εσωτερικά ξεκινά με φωτογραφίες Αποκριάς και «Καθαρο-Δευτέρας» του Γιάννη Βεναρδή, μετά μια σύντομη εισαγωγή ξεκινά η περιγραφή της Σκυριανής Αποκριάς από τη Θεοδοσία Κάραλη, ακολουθούν ιστορικά στοιχεία για τη Σκύρο, τουριστικός οδηγός, λαογραφικά στοιχεία και έγχρωμο φωτογραφικό υλικό σκυριανής φορεσιάς, κεντήματος, σκυριανού σπιτιού και ξυλογλυπτικής. Στο έντυπο περιλαμβάνονται παραδοσιακά τραγούδια, όπως τα τραγουδούν στο πανηγύρι τ’ Αη-Λιά, «τ’ αψηλέ». Επίσης υπάρχουν πληροφορίες για το Σκυριανό αλογάκι, ένα πωλητήριο χωραφιού του έτους 1759, ολόκληρο το έργο του Μάνου Φαλτάιτς, “Οι Σκυρίτες” από το Φεστιβάλ του καλοκαιριού και τέλος από το μυθιστόρημά του Γιάννη Κιουρτσάκη «Εμείς οι Άλλοι» την περιγραφή της «Αποκριάς στη Σκύρο την δεκαετία του 1960». Σε ΄ένθετο σημείωμα δεν ξεχνούν να αναφέρουν, ότι στην επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο την ξενάγηση έκανε ο ίδιος ο Μάνος Φαλτάιτς.
Η Πρόεδρος του συλλόγου κα Κάραλη Μαρία ευχαριστεί τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου, κο Χριστοφιλόπουλο Κώστα, κα Κωστοπούλου – Κολοκυθά Θωμαή, κα Γιαννοπούλου – Βαλλίνα Ντίνα και κα Σταυρακάκη Αλεξάνδρα για την συμπαράσταση και βοήθεια στην έκδοση αυτή. Επίσης ιδιαίτερα ευχαριστεί την κα Κάραλη Θεοδοσία – Κρητικού και την κα Κάραλη Κερασία, για το υλικό που παρεχώρησαν.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΣΚΥΡΟΥ
Όπως τα τραγουδούν στο πανηγύρι «τ΄ Αη Λιά τ΄αψηλέ»

Πάρ’ το μαχαίρι

Πάρ’ το μαχαίρι ωχ αμάν αμάν, πάρ’ το μαχαίρι δος μου μια
πρόσεχε την καρδιά μου έλι μια λέλι, έλι μια λέλι, έλι μαι
γιατί κει μέσα βρίσκεσαι μη πληγωθείς κυρά μου
έλι μια λέλι, έλι μαι λέλι, έλι μια, μη πληγωθείς κυρά μου
πάρ’ το το μαχαίρι, δος μου μια

—–

Νάμουν αγέρι της αυγής

Νάμουν αγέρι της αυγής στο στήθος σου να πνέω
να χαίρομαι όταν χαίρεσαι κι όταν πονάς να κλαίω

Νάμουν αγέρι αυγινό να ‘ρχόμουνα σιμά σου
και ν’ αναδεύω απαλά τα ολόσγουρα μαλλιά σου

Νάμουν το χαμόγελό σου, νάμουν ο στεναγμός σου
της μέρας ο κρυφός καημός, της νύχτας τ’ όνειρό σου

Με τ’ αγεράκι της αυγής, σου στέλνω τα φιλιά μου
και με τα νέφη του βοριά τ’ αναστενάγματά μου

Μενεξέδες και ζουμπούλια και θαλασσινά πουλιά
σαν θα δείτε το πουλί μου χαιρετίσματα πολλά

Φαντάστηκα μια ξαστεριά χωρίς αστέρι ούτε ένα
μα δεν φαντάστηκα ποτέ, ζωή χωρίς εσένα

Νάμουν σκυρολίταρο, νάμουν λαγωνικό σου
νάμουν μαντήλι γερανιό δεμένο στο λαιμό σου

Μενεξέδες και ζουμπούλια και θαλασσινά πουλιά
σαν θα δείτε το πουλί μου χαιρετίσματα πολλά

—–

Αγάπη απαγορευμένη
(λόγω ταξικών διαφορών)

Τ’ άστρι τα μυριαρίθμητα με ‘βαλαν να μετρήσω
να πέσει εκεί ο λογισμός για να σε λησμονήσω.

Το μάθανε πως σ’ αγαπώ όλοι οι γευγενήδες (Ευγενείς)
και θα μου βάλουν στο λαιμό σίδερα κι αλυσίδες

Σαρανταβέργινο κλουβί μου φτιάξαν οι γονείς μου
και μέσα με κλειδώσανε να σ’ αρνηθώ πουλί μου

Eυγενικιάς φωλιάς πουλί, γλυκόλαλο μ’ αηδόνι
να σ’ αποκτήσω δεν μπορώ και η καρδιά μου λειώνει

—–

Μαργαριταρένια γλάστρα

Μαργαριταρένια γλάστρα
κριμιζί γαρυφαλιά
το πουλί που κάνει βόλτες
θε να κτίσει μια φωλιά

Αν εσύ δεν με πιστεύεις
τα λουλούδια μαρτυρούν
σε μεγάλο όρκο βάλτα
την αλήθεια να σου πουν
Νανούρισμα

Μαρέ γιέ μου κανακάρη
ποια γυναίκα θα σε πάρει
ποια κυρα και ποια μαντόνα
θα σου στρώνει τα σεντόνια

Μαρέ γιέ, μαρέ κριτή
μαρέ καστροπηδητή
πόσα κάστρα πήδησες
πόσες κοπέλες φίλησες

—–

Σατυρικό

Μια φορά ήμουν τσε ‘γω νιος , τσ’ ήμουν τσ’ αρχοντογαμπρός
σιώμουν τσε λιγιώμωνε τσε κοκορευόμονε, τοίχο τοίχο ξιώμονε

Σκύβου πιάνω πετραδάτσι , ρίχνου στο παραθυράτσι
ρίχνου στο παραθυράτσι, βγαίνει ένα κοριτσάτσι

Πες μου κόρη , πες μου κόρη που κοιμάσαι μα το θιό μη με φοβάσαι
Δεν σου λέω που τσοιμούμαι, γιατ’ τη μάννα μου φοβούμαι

Έλα κι άνοιξε το δώμα θα με βρεις απά στο στρώμα
Σου ‘χω πέρδικα ψημένη και μια μπότσα γιομισμένη

Σκύβου για να το φιλήσω μούρχεται κλωτσιά ‘πό πίσω
ξαναδευτερώνου πάλι μούρχεται άλλη στο κεφάλι

σιώμουν τσε λιγιώμωνε τσε κοκορευόμονε
τοίχο τοίχο ξιώμονε

—–

Διαμάντι δαχτυλίδι

Διαμάντι δαχτυλίδι, διαμάντι δαχτυλίδι, διαμάντι δαχτυλίδι
φοράς στο χέρι σου
κι η πέτρα γράφει απάνω τζόγια μου,
αμάν θα γίνω ταίρι σου

Ο ήλιος βασιλεύει, ο ήλιος βασιλεύει, ο ήλιος βασιλεύει
κι η μέρα σώνεται
κι ο νους μου στο κεφάλι μ’ τζόγια μου αμάν δεν συμμαζώνεται
κι ο νους μου στο κεφάλι μ’ τζόγια μου αμάν δεν συμμαζώνεται
Ωδή στον Αη Γιώργη

Άγιε μου Γιώργη Σκυριανέ, μεγαλομάρτυρα τρανέ
και του νησιού καμάρι – ασημένιε καβαλάρη

Ψηλά ειν’ τα σκαλοπάτια σου, στο βράχο τα παλάτια σου
και κάθεσαι στα κάστρα σα να γειτονεύεις τ’ άστρα

—–

Είπα σου μη

Είπα σου μη με πειράζεις, άσε με στο χάλι μου
μη μου διασκορπάς το νου μου από το τσεφάλι μου
για βίρα βίρα γεια σας στα κατσαρά μαλλιά σας
βίρα να, βίρα να βιράρομε και να βολτατζάρομε
Εσύ μ’ αυτή τη γνώμη κι εγώ μ’ αυτό το νου
να δούμε ποιος θα πέσει μηνέτι τ’ αλλουνού
(στη μήνη – οργή)